در عالم خلقت ، خداوند انواع مخلواقتی را دارد که بسیاری از آنان برای ما نا شناخته و یا لا اقل مبهم و گنگ هستند  

یکی از این مخلوقات خداوند ، ملایک می باشند که تا حدودی درباره انها در قران مجید صحبت شده است و ما اجمالا آشنایی مختصری درباره انها داریم که در این فرصت به اختصار مطالبی ارایه خواهد شد

فرشته یا مَلَک (جمع آن ملائکه) موجوداتی نامرئی و فراطبیعی، که مأمور اجرای اوامر خدا در دنیا و آخرت‌اند.

هر یک از ملائکه وظیفه و مقامی معلوم دارند و در انجام وظیفه خود کوتاهی نکرده و از هر گناه و نافرمانی پاک و مبرّا هستند. آنها می‌توانند به برخی صورت‌ها درآیند.

مهمترین فرشتگان، جبرائیل، میکائیل، اسرافیل و عزرائیل هستند.

ملائکه در دیگر ادیان

زرتشت: به شش فرشته بلند مرتبه زرتشتی، امشاسپندان و به دسته دیگر که مقام پایین‌تری دارند، ایزد گفته می‌شود. ایزدان دو دسته‌اند: ایزدان مینوی و ایزدان دنیوی. همه فرشتگان مخلوق اهورامزدا هستند و هر امشاسپند مظهر یکی از صفت‌های او ست.

یهودیت: در این دین، فرشتگان به منزله بندگان خدا هستند که دستورهای او را در زمین اجرا می‌کنند. آنان مؤمنان را حمایت و کافران را تنبیه می‌کنند و وحی الهی را به انسان‌ها می‌رسانند. گاهی هم امکان دارد در زمین به شکل انسان ظاهر شوند.

مسیحیت: در انجیل، در موارد بسیاری از فرشتگان سخن به میان آمده. فرشتگان پیش از انسان آفریده شده و نگاهبان انسانند. درود فرستادن و به نوعی پرستش برخی فرشتگان مانند میکائیل، در کلیسا‌های مسیحی رایج است، به گونه‌ای که از سده چهارم میلادی، در سرزمین‌های مسیحی، نمازخانه‌هایی برای میکائیل ساخته شده است.

ملائکه در قرآن مجید :در قرآن مجید از این موجودات 88 بار در قرآن یاد شده و باور به وجود آنها بخشی از ایمان مسلمانان است.

آیات زیادى از قرآن در باره صفات ، ویژگیها، ماموریتها و وظائف فرشتگان سخن مى گوید، حتى قرآن ، ایمان به ملائکه را در ردیف ایمان به خدا و انبیاء و کتب آسمانى قرار داده است ، و این دلیل بر اهمیت بنیادى این مساله است :

آمن الرسول بما انزل الیه من ربه و المومنون کل آمن بالله و ملائکته و کتبه و رسله : (پیامبر اسلام به آنچه از سوى پروردگارش بر او نازل شده ایمان آورده ، و مومنان نیز به خدا و فرشتگان او و کتابها و رسولانش همگى ایمان دارند) (بقره - 285).

بدون شک وجود فرشتگان از امور غیبیهاى است که براى اثبات آن با این صفات و ویژگیها راهى جز ادله نقلیه نیست ، و به حکم ایمان به غیب آنها را باید پذیرفت .

قرآن مجید روی هم رفته ویژگیهاى آنها را چنین مى شمرد:

1 - فرشتگان موجوداتى عاقل و با شعورند و بندگان گرامى خدا هستند(بل عباد مکرمون ) (انبیاء 26).

2 - آنها سر بر فرمان خدا دارند و هرگز معصیت او نمیکنند (لا یسبقونه بالقول و هم بامره یعملون ) (انبیاء 27).

برخی از وظایف فرشتگان

3 - گروهى حاملان عرشند (حاقه - 17).

و گروهى مدبرات امرند (نازعات - 5).

گروهى فرشتگان قبض ارواحند (اعراف - 37).

و گروهى مراقبان اعمال بشرند (سوره انفطار - 10 تا 13).

گروهى حافظان انسان از خطرات و حوادثند (انعام - 61).

و گروهى مامور عذاب و مجازات اقوام سرکشند (هود - 77).

گروهى امدادگران الهى نسبت به مومنان در جنگها هستند (احزاب - 9).

و بالاخره گروهى مبلغان وحى و آورندگان کتب آسمانى براى انبیاء میباشند (نحل - 2)

4 - آنها پیوسته مشغول تسبیح و تقدیس خداوند هستند، چنانکه در آیه 5 سوره شورى میخوانیم : و الملائکه یسبحون بحمد ربهم و یستغفرون لمن فى الارض : فرشتگان تسبیح و حمد پروردگار خود را بجا مى آورند و براى کسانى که در زمین هستند استغفار میکنند.

5 - با این حال انسان به حسب استعداد تکامل از آنها برتر و والاتر است تا آنجا که همه فرشتگان بدون استثناء بخاطر آفرینش ‍ آدم به سجده افتادند و آدم معلم آنها گشت (آیات 30 - 34 سوره بقره ).

6 - آنها گاه به صورت انسان در مى آیند، و بر انبیاء و حتى غیر انبیاء ظاهر میشوند، چنانکه در سوره مریم میخوانیم :

فرشته بزرگ الهى به صورتانسان موزون بر مریم ظاهر شد: فارسلنا الیها روحنا فتمثل لها بشرا سویا: (مریم - 17).

در جاى دیگر به صورت انسانهائى بر ابراهیم و بر لوط ظاهر شدند (هود - 69 و 77).

حتى از ذیل این آیات استفاده میشود که قوم لوط نیز آنها را در همان اشکال موزون انسانى دیدند (هود - 78).

سوال : آیا ظهور در چهره انسان، یک واقعیت عینى است ؟ یا به صورت تمثل و تصرف در قوه ادراک ؟

 پاسخ :ظاهر آیات قرآن معنى اول است ،{ یک واقعیت عینى}هر چند بعضى از مفسران بزرگ معنى دوم را برگزیده اند.

7 - از روایات اسلامى استفاده میشود که تعداد آنها بقدرى زیاد است که به هیچ وجه قابل مقایسه با انسان نیست ، چنانکه در روایتى از امام صادق (علیه السلام ) میخوانیم : هنگامى که از آن حضرت پرسیدند آیا عدد فرشتگان بیشترند یا انسانها؟ فرمود: سوگند به خدائى که جانم به دست او است فرشتگان خدا در آسمانها بیشترند از عدد ذرات خاکهاى زمین ، و در آسمان جاى پائى نیست مگر اینکه در آنجا فرشتهاى تسبیح و تقدیس خدا میکند.

8 - آنها نه غذا میخورند و نه آب مینوشند، و نه ازدواج دارند، چنانکه در حدیثى از امام صادق (علیهالسلام ) میخوانیم : ان الملائکة لا یاکلون و لا یشربون و لا ینکحون و انما یعیشون بنسیم العرش : فرشتگان غذا نمیخورند و آب نمینوشند و ازدواج نمیکنند بلکه با نسیم عرش الهى زندهاند!.

9 - آنها نه خواب دارند نه سستى و غفلت چنانکه حضرت على (علیه السلام ) در حدیثى چنین .مى فرماید : لیس فیهم فترة ، و لا عندهم غفلة ، و لا فیهم معصیة ... لا یغشاهم نوم العیون و لا سهوا العقول ، و لا فترة الابدان ، لم یسکنوا الاصلاب و لم تضمهم الارحام : (در آنها نه سستى است ، و نه غفلت ، و نه عصیان ... خواب بر آنها چیره نمیگردد و عقل آنها گرفتار سهو و نسیان نمى شود، بدن آنها به سستى نمى گراید، و در صلب پدران و رحم مادران قرار نمى گیرند.

10 - آنها مقامات مختلف و مراتب متفاوت دارند، بعضى همیشه در رکوعند و بعضى همیشه در سجودند.

ما منا الا له مقام معلوم و انا لنحن الصافون و انا لنحن المسبحون :

(هر یک از ما مقام معلومى دارد، ما همواره صف کشیده منتظر فرمان اوهستیم و پیوسته تسبیح او میگوئیم ) (صافات 164 - 166).

امام صادق مى گوید: و ان لله ملائکة رکعا الى یوم القیامه و ان لله ملائکة سجد الى یوم القیامه :

خداوند فرشتگانى دارد که تا روز قیامت در رکوعند، و فرشتگانى دارد که تا قیامت در سجودند!

منبع : تفسیر نمونه جلد 18 – سوره فاطر