سوره مبارکه عبس آیه شریفه 24 انسان باید به غذا خویش بنگرد .کلمه طعام با مشتقاتش 47 بار در آیات شریفه قران نقش بسته است و کلمه طعام 18 مرتبه در آیات متعدد و سوره مختلفن آمده است و این اهمیت غذا را میسازد که چقدر نقش مهمی در روحیات و جسم آدمی دارد در سوره مبارکه عبس قران دستور میدهد به غذای خودتان نگاه کنید .زمانیکه انسان در دوران جنینی بسر میبرد نحوه تغذیه وی ارتباط نزدیک وخاصی با نوع تغذیه مادر دارد و برای این زمان در کتب حدیثی سفارشاتی در این زمینه شده است .درکتاب حکام الاخلاق ج 1 صفحه 49 آمده است : به زن باردار در ماهی که میزاید خرما بخورانید که فرزندش بردبار و پاکدامن خواهد بود .
و سفارش شده که اگر به زنانتان در هنگام زایمان خرما بدهید فرزندانتان زیبا میگردند .سپس نقش تغذیه در ولادت در کودکی نیز مهم است و فرموده اند که کودکانتان را از شیر زنان بدکار و دیوانه بازدارد چرا که شیر تاثیر گذار است .و از اینکه بابت که مشت نمونه خرواراست . وقتی که قران ما را امر می فرمایید که ای انسان به غذایی که می نمایی دقت کن در این نگاه کردن آداب و حکمت هایی نهفته است .از لحاظ حلال و حرام بودن ـ مباح و مکروه بودن ـ یک بعد آن است که جنبه اخلاقی و تسریعی میباشد .زمانیکه به انسان دستور داده میشود به غذار خود نگاه کند به نوعی میخواهد به انسان بفهماند که انسان تمام مخلوقات من در خدمتگزاری به تو از هیچ چیزی فروگذار ی نکردند گوشت که جان حیوان است در خدمت توست و زمانیکه خداوند تبارک و تعالی همه را در اختیار من قرارداده است شایسته نیست بن انسان و وظایف خود عمل ننمائیم و کوتاهی کنیم .ابر و باد و مه خورشید و فلک در کارند تا تونانی بدست آری و به غفلت نخوری
این همه بهر تو سرگشته و فرمانبردار شرط انصاف نباشد که تو فرماننبری
گلدان های گل را دیده اید و آیا با نگاه موشکافانه به آنها دقت کرده اید یک گل زمانی شاداب و سرحال است و دارای طراوت و شادابی است و این شادابی را به دیگران هدیه میدهد که از آب سالم و کود مناسب استفاده کند ولی اگر بجای آب ، نفت ، بنزین ، تینر و گازوئیل به پای گل ریخته شود در مدت کوتاهی آثار پژمردگی در آن دیده میشود و اگر بیماری او که بدغذایی است درمان نشود این گل شاداب از بین خواهد رفت .انسان نیز گل سر سبد خلقت هستی است زمانیکه زمانیکه غذای او پاک ـ طبیعت و طاهر باشد و شروع به شکوفایی می نماید و به دیگران نیز این سر سبزی و طراوت را هدیه میدهد ولی اگر غذایش ناپاک و کثیف و نجس شد او را از مسیر رشد و بالندگی دور کرده و به ورطه شقاوت و بدبختی میکشاند .در سوره مبارکه طه آیات 115-122 مطالب بسیار مفید بیان شده است ما از آدم را از قبل پیمان گرفتیم ( گرفته بودم ) اما او فراموش کرد عزم استواری برای او نیافتیم آن هنگام که بر فرشتگان گفتیم برای آدم سجده کنید ، همگی سجده کردند جز ابلیس که سرباز زد گفتیم : ای آدم این دشمن تو و همسرتو است مبادا شهادت از بهشت بیرون کند که بر جهت و رنج خواهی افتاد .و اما تو در بهشت راحت هستی و در آن گرسنه نمی شوی برهنه نخواهی شد و در آن تشنه نمی شوی و حرارت آزارت نمی دهد .ولی شیطان او را وسوسه کرد و گفت آیا میخواهی تو را به درخت عمر جاویدان و ملک فنا ناپذیر نهی کنم سرانجام هر دو از آن خوردند ( و لباس های بهشتیان فرو ریخت ) و عورتشان آشکار گشت و از برگ های درختان بهشتی برای پوشاندن خود جامه دوختند بالاخره آدم نافرمانی پروردگارش را کرد و از پاداش او را محروم شد .پروردگارشاو را برگزید و توبه اش را پذیرفت و هداتیش کرد .مبارکه اعراف در آیات 19-22 به همین داستان اشاره شده است .وای آدم تو همسرت در بهشت ساکن شوید و از هر جا که خواستید بخورید اما به این درخت نزدیک نشوید که از ستمکاران خواهید شد .پس شیطان آنها را وسوسه کرد تا آنچه را از اندامشان پنهان بود آشکار سازد و گفت پروردگارتان شما از این درخت تهی کرده مگر به خطر اینکه ( اگر از آن بخورید ) فرشته خواهید شد یا جاودانه در بهشت ) خواهید ماند و برای آنها سوگند یاد کرد که من خیرخواه شما هستم .به این ترتیب آنها را با فریب ( از مقامشان ) فرود آور د و هنگامیکه از آن درخت چشیدند افشان برای آنها اشکار شد و شروع کردند به قراردادن برگ های ( درختان ) بهشتی بریکدیگر تا آنرا بپوشانند و پروردگارشان آنها را ندا داد که آیا شما را از آن درخت نهی نکردم و نگفت شیطان برای شما دشمن آشکاری است .
از آیات فوق الذکر نکاتی جهت عرض خواهم رساند .
1 ـ شیطان دشمن قسم خورده است و تا آخرین نفس با آدمی در جنگ است .
2 ـ هیچگاه دشمن با لباس دشمن نمی آید بلکه همیشه به عنوان خیرخواه دلسوز ـ امین ناصح و غیره می آید .
3 ـ از هیچ حربه ای روی گردان نیست حقی قسم دروغ
4 ـ انسان را در آروزهایش امیدوار و سپس توسط همین آرزوها وی را بیچاره می نماید .
5 ـ بار کج به منزل نمیرسد .
6 ـ چشیدن و یا خوردن یک لقمه برای نابودی یک انسان کافی است
7 ـ حرام مخالفت کردن با فرمان خدا و حلال اطلاعات امر مولا بر عبد است .
8 ـ هر گاه انسان با فرمان خداوند مخالفت نمود توجه داشته باشد که در رحمت الهی همیشه باز است .
9 ـ غذای ناپاک ثمرات خطرناکی در جسم و روح آدمی باقی میگذارد .
10 ـ غذای مشکل دار جسم را کثیف مینماید .
11 ـ غذای آلوده روح پاک را نیز آلوده میکند .
12 ـ امام حسین (ع) در عصر عاشورا به لشکر عمر سعد فرمودند آنچه که شما را اینقدر پست نموده است لقمه های حرام بوده که حاضر شده اید که بر سوی امام واجب االاطاعه شمشیر بکشید .
13 ـ غذای حرام چشم و نگاه را کثیف میکند قدمها را شیطانی ـ کام ها را ابلیسی و گوشهایش اهریمنی مینماید .
14 ـ غذای آلوده و حرام با انسان چنان برخورد مینمایید که جسم و صورت انسان است ولی باطناً شیطانی و اهریمنی میباشد .
برای این است که خداوند فرمان میدهد که ای انسان به نوع تغذیه خود نگاه کن که ترا رحمانی و یا شیطانی مینماید .
بدانیم غذا خوردن حلال آدابی دارد .
در کتاب من لایحضره الفقیه آمده امام صادق (ع) از پدران بزرگوارش از امام حسین (ع) نقل میکند که حضرتش فرمود در سفره دوازده ویژگی است که بر هر مسلمانی لازم است آنها را بشناسید چهار مورد واجب چهار مورد سنت و چهارمورد آداب است .چهار مورد واجب عبارتند از شناخت نعمت که از آن خدا است ، راضی و خشنود بودن ( به آنچه به تو اطعام کرده ) گفتن بسم اله ، شکر و سپاسگزاری از خداوند تبارک تعالی
چهار مورد سنت و مستحب ععبارتند از :
شستن دست پیش از غذا به هنگام غذا خوردن بطرف چپ بدن نشستن و با سه انگشت غذا خوردن و انگشتان را لیسیدن
مواردی که از آداب هستند عبارتند از
از فرا رو خوردن ـ لقمه را کوچک برداشتن ـ زیاد جویدن ـ دیگران کم نگرستین
حضرت خاتم الانبیاء محمد فرمودند :
پاکی غذا، غذا و دین و روزی را فزون میکند .
غذای ناپاک چون آب کثیفی است که از درون خانه ها خارج میشود وقتی که زیاد شد و مکانی را با آن با آب یاری کردند درست است که آن محصول سریع رشد میکند ولیکن هم محصول سیاه و کدر است و هم آن زمین بوی گند و کثافت بخود گرفته است . شما اگر به خارج از شهرها سفر کنید و با یکی از این مزرعه ها مواجه شوید فوراً جلوی بینی خود را میگیرید . زیرا بوی تعفن از تمام مزرعه بلند است ولی مزرعه که با آب پاک و گورا آبیاری شده است قدم زدن دروت ؟آن مزرعه لذت بخش و فرح آور است . و رنگ مزرعه روشن است .انسانها نیز مانند آن مزرعه هستند که اگر با غذای پاک سالم تغذیه کنند تمام زندگیشان زیبا است و هر کس با آنها مراوده داشته باشد او نیز از این زندگی لذت میبرد ولی اگر خدای ناخواسته منبع تغذیه خانواده دچار اشکال باشد هم خود خانواده دچار بحران و مشکلات هستند هم اطرافیان آنها دچار زج و زحمت گویند ابوالاسود یکی از قضات برجسته زمان امیرالمومنین (ع) بود که بخاطر داد زدن بر سر ارباب رجوع حضرت اور را برکنار کرد روزی معاویه بن ابی سوفیان برای خانواده ابوالاسود مقداری مایحتاج روزانه فرستاده بود وقتی جناب ابولاسود وارد منزل شد دید دخترش از این اطعمه و اشربه میخورد فوراً از او گرفت و بیرون ریخت و گفت غذای معاویه حرام است و محبت علی (ع) را از دل ما بیرون میکند تاثیر لقمه اینقدر مهم است .